Bilişsel Davranışçı Terapi

Bilişsel Davranışçı Terapi Nedir?

Bilişsel Davranışçı Terapi (BDT), kişinin düşünce, duygu ve davranışları arasındaki ilişkiyi merkeze alan, bilimsel temelli bir psikoterapi yaklaşımıdır. Bu terapi modeline göre, yaşadığımız olaylardan çok o olaylara yüklediğimiz anlamlar duygularımızı ve davranışlarımızı belirler.

BDT, bireyin olumsuz veya işlevsel olmayan düşünce kalıplarını fark etmesine, bu düşüncelerin yerine daha gerçekçi ve dengeli bakış açıları geliştirmesine yardımcı olur.

Amaç, yalnızca semptomları azaltmak değil; kişinin kendini tanımasını, başa çıkma becerilerini güçlendirmesini ve yaşamındaki sorunlarla daha sağlıklı yollarla baş edebilmesini desteklemektir.

Terapinin yapısı genellikle amaç odaklı, şimdiki zamana yöneliktir ve danışanın aktif katılımını içerir. Görüşmeler sırasında terapist ve danışan iş birliği içinde çalışır; böylece kişi kendi düşünce süreçlerini anlamayı ve dönüştürmeyi öğrenir.

Bilişsel Davranışçı Terapi Kimlere Uygulanır?

BDT, farklı yaş ve ihtiyaç gruplarına uyarlanabilen bir terapi yöntemidir.

• Yetişkinler için: Duygusal farkındalığı artırmayı, içsel dengeyi sağlamayı ve yaşam kalitesini yükseltmeyi hedefler.

• Ergenler için: Duygularını tanıma, düşüncelerini düzenleme ve kimlik gelişimini destekleme sürecine katkı sağlar.

• Çocuklar için: Oyun, hikâye ve etkinlikler aracılığıyla düşünce-duygu-davranış bağlantısının fark edilmesine yardımcı olur.

Bilişsel Davranışçı Terapi Hangi Durumlarda Uygulanır?

Bilişsel Davranışçı Terapi, çok sayıda psikolojik sorunda etkinliği kanıtlanmış bir yaklaşımdır.

Aşağıda, bu terapinin yaygın olarak kullanıldığı çalışma alanlarından bazıları yer almaktadır:

Duygusal ve Bilişsel Zorluklar

• Depresyon, umutsuzluk, isteksizlik, özgüven eksikliği

• Kaygı bozuklukları (yaygın kaygı, sosyal kaygı, panik atak, obsesif-kompulsif bozukluk)

• Travma sonrası stres bozukluğu (TSSB)

• Fobiler ve korkular (uçak, yükseklik, hayvan, kalabalık vb.)

• Duygu düzenleme ve öfke kontrolü güçlükleri

• Sürekli endişe, suçluluk, değersizlik ya da yetersizlik düşünceleri

Davranışsal ve Alışkanlıkla İlgili Sorunlar

• Uyku, yeme, tırnak yeme, saç yolma gibi davranış problemleri

• Erteleme, mükemmeliyetçilik, dikkat ve odaklanma güçlükleri

• Tükenmişlik, performans kaygısı, sınav kaygısı

• Alkol, sigara veya internet bağımlılığı gibi davranışsal bağımlılıklar

İlişkisel ve Sosyal Alanlar

• İletişim problemleri, ilişkilerde tekrar eden çatışmalar

• Aşırı onay ihtiyacı, sınır koymakta zorlanma

• Aile içi gerginlik, boşanma süreci ya da kayıp sonrası uyum problemleri

• Sosyal geri çekilme, yalnızlık ve aidiyet duygusunda zorluklar

Bedensel ve Psikosomatik Belirtiler

• Tıbben açıklanamayan bedensel yakınmalar (mide bulantısı, baş ağrısı, nefes darlığı vb.)

• Stres kaynaklı kas gerginliği, çarpıntı, uyku sorunları

• Kronik ağrılarla baş etme sürecinde psikolojik destek ihtiyacı